ဇာတကဆုုိင္ရာ သိေကာင္းစရာ ၁

ငယ္ငယ္က နားေထာင္ခဲ့ရတဲ့ ပုုံျပင္ထဲမွာ ဇာတကပုုံျပင္ေတြက အမ်ားဆုုံးပါပဲ။ အဘုုိးကေျပာလုုိက္ အဖြားက ေျပာလုုိက္ အဘုုိးေလး(ဦးဘ) က ေျပာလုုိက္ အေမက ေျပာလုုိက္ ေက်ာင္းက ဆရာမကေျပာလုုိ္က္ ေနာက္ဆုုံး ယဥ္ေက်း လိမၼာသင္တန္းက ဘုုန္းၾကီးကေျပာလုုိက္နဲ႔၊ ၾကားခဲ့ဖူးသမွ် နားေထာင္ခဲ့ဖူးသမွ်ပုုံျပင္ေတြထဲ ဇာတက ဟာ အမ်ားဆုုံးျဖစ္မယ္ထင္ပါတယ္။ ဇာတက ပုုံျပင္ေတြကုုိ လူေျပာမ်ားတယ္ဆုုိတဲ့ သေဘာေပါ့ ။ ေနာက္ပုုိင္း ရုုိးရာပုုံျပင္ေတြ ကုုိ ေလ့လာမိေတာ့ ဇာတကဝတၳဳ နဲ႕ ဆင္တဲ့ တူတဲ့ ပုုံျပင္ေတြ အမ်ားၾကီးေတြ႕ရတယ္။

ဇာတက ပုုံျပင္ေတြဟာ ယဥ္ေက်းမႈရုုိးရာ အစိတ္အပုုိင္းတစ္အျဖစ္ စိမ့္ဝင္သြားလုုိက္တာ အခ်ဳိ႕ ဇာတက ကုုိ ဇာတက မွန္းေတာင္ မသိၾက ေတာ့ဘူး ရုုိးရာပုုံျပင္ေတြလုုိ႕  ထင္ၾကေတာ့တယ္။ ဇာတကဝတၳဳ ေတြဟာ ျမန္မာႏုုိင္ငံက လူမႈေရး၊ ဘာသာေရး နဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈ အႏုုပညာရပ္ေတြျဖစ္တဲ့ စာေပ ျပဇာတ္ ပန္းခ်ီ ပန္းပုု နယ္ပယ္ေတြမွာ အျမစ္တြယ္ေနတဲ့ ပုုံျပင္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

ဇာတ္ဆုုိတဲ့ ျမန္မာစကားက ဇာတက ကေနဆင္းသက္လာတာပဲ။ ဘုုရားေဟာ ဇာတကဝတၳဳေတြကုုိ ဇာတ္ေတာ္ ဆုုိျပီး တည့္ေခၚၾကတယ္။ ၾကီးက်ယ္ေအာင္ ျမင့္ျမတ္ေအာင္ ျမန္မာစကားေတြမွာ(ေတာ္) တည့္သုုံးၾကတယ္ ထင္ပါရဲ႕။ ေနာက္ ဇာတကပါဠိေတာ္ဟာ သုုတၱန္ နိကာယ္ ၅ စုုထဲက ခုုဒၵကန္ိကာယ္ (ငယ္ေသာ၊တုုိေသာသုုတ္အေပါင္းတည္ရာ) ရွိ ၁၅ က်မ္းထဲက ၁၀ ခုုေျမာက္က်မ္းဟာ ဇာတက ပါဠိေတာ္ပဲျဖစ္တယ္။ ဇာတက ဘုုရားေဟာပါဠိေတာ္ ထဲမွာ ဂါထာေတြပဲ ပါျပီး ဇာတ္လမ္းေတြ မပါဘူး (ကုုိယ္တုုိင္မဖတ္ဖူးပါ  မဖတ္တတ္ပါ သူမ်ား ဆရာသမားေတြ ေရးတာ ေျပာတာ မွတ္မိတာပါ) ဇာတ္လမ္းေတြ က သီဟုုိဠ္ကုုိ ဗုုဒၶဘာသာေရာက္ျပီး ေနာက္ပုုိင္း အိႏိၵယျပည္သား  ဆရာၾကီး ဘုုန္းၾကီးတစ္ပါးျဖစ္တဲ့ အ႒ကတာဂုုရုုၾကီး ရွင္မဟာဗုုဒၶေဃာသ သီဟုုိဠ္ဘာသာနဲ႔ ရွိေနတဲ့ က်မ္းေတြကုုိ ပါဠိ္လုုိ ျပန္ေရးတယ္ အဲဒီအထဲ ဇာတက လည္းပါတယ္။ ဇာတကပါဠိေတာ္က မူရင္း ဂါထာေတြ ကုုိ အေျခခံတဲ့ အေၾကာင္းအရင္း ဇာတ္လမ္းေတြ ကုုိ စဖြင့္ဆုုိေရးသားခဲ့တယ္ေျပာတာပဲ။ ဒီက်မ္းေတြကုုိ ဇာတကအ႒ကထာလုုိ႔လည္း ေခၚတယ္။ ဇာတကတၳဝဏၰနာ လုုိ႕လည္း ေခၚတယ္။ အဲဒီက်မ္းေတြဟာ  ရွင္မဟာဗုုဒၶေဃာသ လက္ရာမဟုုတ္ဘူးလုုိ႕  ဆုုိတဲ့ ပညာရွင္အခ်ဳိ႕ သုုံးသပ္ၾကတယ္လုုိ႕ ဖတ္ဖူးမွတ္ဖူးတယ္။

မုုူလက ပါဠိေတာ္ ဂါထာသက္သက္ပဲ ရွိတဲ့ ဇာတက ဟာ ေနာက္ပုုိင္းမွ ဇာတ္လမ္း ဇာတ္ကြက္ေတြ နဲ႕ စုုံစုုံလင္လင္ ျဖစ္လာရတဲ့ အခ်က္ကုုိ မူတည္ျပီး အခ်ဳိ႕ကလည္း ဇာတ္လမ္းေတြက ဗုုဒၶေျပာခဲ့ ဆုုိခဲ့တာ တကယ္ဟုုတ္ရဲ႕လား ေနာက္ပုုိင္း ဆရာေတာ္ေတြ ဂ်င္းတည့္တာလား ဆုုိျပီး ထင္လာၾကတယ္။ ေနာက္ ကမာၻေက်ာ္ပုုံျပင္အစုုအေဝးေတြ ျဖစ္တဲ့ အီစြတ္တုုိ႕   ပဥၥတႏၲရတုုိ႕ နဲ႕ ခပ္ဆင္ဆင္ေတြ  ျဖစ္ေနတာ ရွိေတာ့ ေလ့လာသူ အေတာ္အမ်ားက ဘာလား ဆုုိျပီး ေမးခြန္းထုုတ္ၾကတယ္။ ဘယ္ဟာက မူလ လဲ ဆုုိျပီး ေခါင္းေျခာက္ခံၾက ျငင္းၾက ခုုံၾက လုုပ္ၾကတယ္။ ပုုံျပင္ေတြဟာ ခရီးသြားတယ္ ခရီးသြားရင္းနဲ႕ အိမ္ေထာင္လည္း က်ရင္က်မယ္ အျခားနယ္မွာ တစ္အုုိးတစ္အိမ္ထူခ်င္လည္း ထူမယ္။ ပုုံျပင္ေတြက ပုုံျပင္ေတြပါပဲ ပုုံျပင္တုုိင္းခ်စ္စရာေကာင္းတာပဲ ပုုံျပင္တုုိင္း အလွရွိတာပဲ ပုုံျပင္ေတြ က ပုုံျပင္ေတြ ေျပာတဲ့ သူလက္ထဲမွာ ရွင္သန္ေနမွာပဲ ပုုံျပင္ေတြ မေျပာေတာ့ရင္ လက္ဆင့္မကမ္းေတာ့ရင္ ပုုံျပင္ေတြ က ေပ်ာက္ သြားမွာပဲ။ ပုုံျပင္ေတြကုုိ စာအုုပ္အျဖစ္ ပုုံႏုုိပ္တာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေက်ာက္စာအျဖစ္ တြင္းထုုတာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ပုုံျပင္ကုုိ မေျပာရင္ ပုုံျပင္ဟာ အဓြန္႕ မရွည္ႏုုိင္ပါ။ ဘာျဖစ္လုုိ႕လည္း ဆုုိေတာ့ ပုုံျပင္ဟာ ႏႈတ္ေျပာ အစဥ္အလာ ျဖစ္လုုိ႕။ ပုုံျပင္ဆင္တင္တင္ ရွိျခင္းဟာလည္း ႏႈတ္ေျပာအစဥ္အလာရဲ႕ လကၡဏာပဲမုု္ိ႕  က်ေနာ္အတြက္ အျငင္းပြားစရာ မေက်နပ္စရာ မရွိပါ။

ဇာတကဝတၳဳ စုုစုုေပါင္း ၅၄၇ ပုုဒ္ရွိေပမယ္ နာမည္အားျဖင့္ မွတ္ရလြယ္ေအာင္ဆုုိျပီး ၅၅၀ ဇာတ္ေတာ္ ဆုုိျပီး အလြယ္ေခၚတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၅၅၀ ဇာတ္ေတာ္လုုိ႕ ေခၚတာမုုိ႕  ဇာတကဝတၳဳ ဟာလည္း ၅၄၇ ပုုဒ္ မျဖစ္သင့္ ၅၅၀ သာ ျဖစ္သင့္တယ္ဆုုိျပီး ေပ်ာက္ေနတဲ့ ဇာတ္ဝတၳဳ ေတြကုုိ ပုုဂံဘုုရားေတြကေန သဲလြန္စရတယ္ဆုုိတဲ့ အျမင္ကုုိ ဓမၼစရိယ ဦးေဌးလႈိင္ က ေဆာင္းပါးတစ္ပုုဒ္ေရးခဲ့ဖူးတယ္။ ပုဂံေဆးေရး ဇာတ္ေတာ္မ်ားအေၾကာင္းကို ၁၉၁၂–၁၃ ကျပင္သစ္လူမ်ိဳးေက်ာက္ စာပညာရွင္ၾကီးဒူရြားဇယ္) ထုတ္ေဖၚခဲ့တဲ့ ေပ်ာက္ေနေသာ ဇာတ္ေတာ္သံုးဇာတ္မွာ ၄၉၇–ေဝလာမဇာတ္၊ ၄၉၈–မဟာေဂါဝိႏၵဇာတ္၊ ၄၉၉–သုေမဓပ႑ိတဇာတ္ေတြလုုိ႔ ဆုုိတယ္။ ဦးေဌးလႈိင္ ကုုိယ္တုုိင္ ေတြ႕တာ မဟုုတ္ ဒူရြားဇယ္ ေတြ႕ထားတာကုုိ ဦးေဌးလႈိင္ေတြ႕လုုိ႔ ေပ်ာက္ေနတဲ့ စာရင္းမဝင္တဲ့ဇာတ္ ၃ ပုုဒ္ျဖစ္ မယ္ထင္လုုိ႕ ယူဆတာ ျဖစ္ပါတယ္။

၅၅၀ ဇာတ္ေတြကုုိ နိပါတ္(နိပါတ) ဆုုိတဲ့ ဂါထာအေရအတြက္ အလုုိက္ အခန္းက႑ (၂၂) ခုု ခြဲထားတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ဇာတ္နိပါတ္လုုိ႔ ေခၚၾကတယ္။ နိပါတ္ ၂၂ မွာ ဇာတ္ဝတၳဳေပါင္း ၅၄၇ ခုုရွိျပီး ဂါထာေပါင္း ၉ ၀၀၀ ေက်ာ္ရွိတယ္။   နိပါတ္ ၂၂ ခုုခြဲထားတာေလးက သေဘာက်ဖုုိ႕ေကာင္းတယ္။

နိ္ပါတ္	ဂါထာအပုုဒ္အေရအတြက္	ဇာတ္ဝတၳဳ အေရအတြက္
ဧကနိပါတ္	၁ ဂါထာစီပါေသာ ဇာတ္ေတာ္	150
ဒုုကနိပါတ္	၂ ဂါထာစီပါေသာ ဇာတ္ေတာ္	100
တိကနိပါတ္	၃ ဂါထာစီပါေသာ ဇာတ္ေတာ္	50
စတုုကၠနိပါတ္	၄ ဂါထာစီပါေသာ ဇာတ္ေတာ္	50
ပဥၥကနိပါတ္	၅ ဂါထာစီပါေသာ ဇာတ္ေတာ္	25
ဆကၠနိပါတ္	၆ ဂါထာစီပါေသာ ဇာတ္ေတာ္	20
သတၱကနိပါတ္	၇ ဂါထာစီပါေသာ ဇာတ္ေတာ္	21
အဌကနိပါတ္	၈ ဂါထာစီပါေသာ ဇာတ္ေတာ္	10
နဝကနိပါတ္	၉ ဂါထာစီပါေသာ ဇာတ္ေတာ္	12
ဒသကနိပါတ္	၁၀ ဂါထာစီပါေသာ ဇာတ္ေတာ္	16
ဧကာဒသကနိပါတ္	၁၁ ဂါထာစီပါေသာ ဇာတ္ေတာ္	9
ဒြါဒသကနိပါတ္	၁၂ ဂါထာစီပါေသာ ဇာတ္ေတာ္	10
ေတဒသကနိပါတ္	၁၃ ဂါထာစီပါေသာ ဇာတ္ေတာ္	10
ပကိဏၰကနိပါတ္	၁၄ မွ ၁၉  ဂါထာစီပါေသာ ဇာတ္ေတာ္	13
ဝီသတိနိပါတ္	၂၀ ဂါထာစီပါေသာ ဇာတ္ေတာ္	14
တိ ံသနိပါတ္	၃၀ ဂါထာစီပါေသာ ဇာတ္ေတာ္	10
စတၱာလီသနိပါတ္	၄၀ ဂါထာစီပါေသာ ဇာတ္ေတာ္	5
ပဏၰာသနိပါတ္	၅၀ ဂါထာစီပါေသာ ဇာတ္ေတာ္	3
ဆ႒ိနိပါတ္	၆၀ ဂါထာစီပါေသာ ဇာတ္ေတာ္	2
သတၱတိနိပါတ္	၇၀ ဂါထာစီပါေသာ ဇာတ္ေတာ္	2
အသီတ္ိနိပါတ္	၈၀ ဂါထာစီပါေသာ ဇာတ္ေတာ္	5
မဟာနိပါတ္	ဂါထာရာခ်ီ ပါေသာ ဇာတ္ေတာ္	10

ဂါထာရာခ်ီပါတဲ့ မဟာနိပါတ္ဇာတ္ေတြကုုိေတာ့ ဇာတ္ၾကီးဆယ္ဘြဲ႕  ဆုုိျပီးေခၚၾကတယ္။ မဟာနိပါတ္က ဇာတ္ ေတြက ဘုုရားျဖစ္ခါနီး ပါရမီရင့္က်တ္တဲ့ အခ်ိန္လုုိ႕ ယူဆၾကတယ္။ ဧကနိပါတ္ကေန အသီတိနိပါတ္ အထိ ဇာတ္ေတြ ကုုိ ႏုုရင္အခါ မရင့္က်တ္ေသးတဲ့ အခါလုုိ႕ ယူဆၾကတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ရင့္မွာ တက်ိတ္ နုုမွာ ငါးရာဆုုိတဲ့ စကား ေပၚလာရတယ္။ ပညာဓိက ဘုုရားျဖစ္တဲ့ ေဂါတမဗုုဒၶ ဟာ ပါရမီကုုိ ေလးသေခ်ၤ နဲ႕  ကမာၻတစ္သိန္း ပါရမီျဖည့္ က်င့္တယ္ဆုုိတဲ့ စကားကရွိေလေတာ့ ဇာတက ၅၄၇ ဝတၳဳထဲမွာ (၁) အပဏၰကဇာတ္ (ေရွး ၅ ကမာၻ) (၉၄) ေလာမဟံသဇာတ္ (ေရွး ၉၁ကမာၻ) (၁၆၉ ) အရကဇာတ္ (ေရွး ၇ ကမာၻ) (၃၄၆) ေကသဝဇာတ္ (ေရွး ၅၇၀ ကမာၻ) (၄၀၅) ဗကဇာတ္ (ေရွး ၅၇၀ ကမာၻ) အခုုေျပာတဲ့ ဇာတ္ေတာ္ ၅ ခုု ကလြဲ က်န္တဲ့ ၅၄၂ ဇာတ္လုုံး လက္ရွိ ကမာၻမွာပဲ ျဖစ္ခဲ့တယ္ လုုိ႔ ေျပာထားေတာ့ ေတာ္ေတာ္ရင့္တာ တစ္က်ိတ္ နဲနဲရင့္တာ ၅၀၀ လုုိ႕ ေျပာရင္ လြန္အံမထင္။

 

ေမာင္ဥဂၢါ

ပုုံေျပာသူမ်ား အဖြဲ႕ ၁၀ ႏွစ္ ျပည့္ အထိမ္းအမွတ္အေနျဖင့္ ေရးသားပါလုုိက္ပါတယ္။

ကုုိးကား

ဇာတ္ေတာ္ ငါးရာငါးဆယ္ ၊ ဦးျမင့္ေဆြ မဟာဝိဇၨာ (လန္ဒန္)

ဗုုဒၶဘာသာ ေဝါဟာရ ျမန္မာ အဂၤလိပ္ စြယ္စုုံ အဘိဓာန္ ၊ ေဒါက္တာ ဦးဥာဏဝရ